مراحل کامپوزیت ونیر یکی از مسائل مهم در ترمیم های زیبایی دندان ها است که باید با دقت توسط دندانپرشک زیبایی انجام شود. اگرچه ما اغلب تغییر رنگ را مهمترین چالش کامپوزیت ونیر می پنداریم اما در واقع تمام فرایندهای فینیشنگ (Finishing) یا اتمام عملیات ترمیم دندان و پولیشینگ (Polishing) هستند که امکان تغییر شکل و بافت دندان را برای ما فراهم می کنند.
طی مراحل کامپوزیت ونیر ما باید برای دستیابی به نتایج مطلوب زیبایی شناختی و همچنین ظاهری طبیعی باید چندین مرحله را پشت سر بگذاریم. این مراحل عبارتند از برنامه ریزی، آماده سازی دندان، چسب زدن، لایه بندی و در نهایت فینیشینگ و پولیشینگ.
دندان های طبیعی دارای جزئیات ریزی است که همگی باید در کامپوزیت ونیر مورد بررسی قرار گیرند.
جزئیات شکل و بافت دندان در مراحل انجام کامپوزیت ونیر
یک مسئله مهم و ضروری برای ادغام ترمیم زیبایی و لبخند با دندان های طبیعی فرد جزئیات مرتبط با شکل و باف دندان می باشد. در ابتدا لازم است که نوع سطح دندان های طبیعی بیمار تشخیص داده شود اینکه آیا بافت ناحیه مورد نظر صاف است یا خیر. در واقع عمل مشاهده و بررسی دندان های طبیعی یکی از فرآیندهای مهم برای دندانپزشک است تا متوجه شود چه چیزی باید در کامپوزیت ونیر اصلاح نماید. دندانپزشک با مشاهده دندان های قدامی بیمار از زوایای مختلف اطلاعات ارزشمندی را در مورد بافت و شکل به دست خواهد آورد تا بتواند در طی مراحل کامپوزیت از آنها استفاده کند.
مراحل کامپوزیت دندان
کامپوزیت دندان در رنگ‌های متنوعی انجام می‌شود و یکی از مراحل کامپوزیت دندان انتخاب رنگ مناسب برای ترمیم دندان هر شخص، متناسب با نیاز اوست. دندانپزشک از کتابچه راهنمای خود که شامل نمونه‌هایی از رنگ‌های مختلف کامپوزیت است برای کمک به انتخاب رنگ توسط بیمار استفاده می‌کند تا رنگی را انتخاب کند که نزدیکترین تطابق را با رنگ دندان‌های بیمار داشته باشد.
برای پیدا کردن نزدیکترین رنگ به رنگ دندان‌های فرد، پزشک نمونه‌های موجود را در کنار دندان‌های بیمار قرار می‌دهد و رنگ و سطح شفافیت آن را با دندان‌های فرد مقایسه می‌کند. گاهی ممکن است کامپوزیت جداگانه‌ای را برای لایه‌های مختلف (لایه‌های داخلی یا سطحی) یا بخش‌هایی از ترمیم (کل دندان یا لبه‌های آن) انتخاب شود. با انتخاب کامپوزیت‌های جداگانه و مختلف برای دندان می‌توان ظاهری طبیعی به آن داد.
مرحله انتخاب رنگ کامپوزیت چگونه است؟
به هنگام رنگ کامپوزیت باید به موارد مختلفی توجه کرد. نوع منبع نور انتخاب شده می‌تواند تا حد زیادی بر روی میزان تطابق آن با رنگ خود دندان تأثیر بگذارد بنابراین در مورد رنگ انتخابی خود با دندانپزشک مشورت کنید.
نور خورشید، نور مصنوعی با طیف شبیه به نور خورشید و یا انواع دیگری از نوری(لامپ‌های رشته‌ای، فلورسنت، گرم، خنک و …) که در آن دندان‌های بیمار به هنگام لبخند زدن مشاهده می‌شود هر کدام می‌توانند در تعیین سایه و رنگ مناسب کامپوزیت دندان موثر باشند.
از آنجا که هنگام انجام کارهای دندانی باید دندان بیمار باز باشد لذا معمولا در اینگونه مواقع دندان با کم آبی مواجه می‌شود. در نتیجه با خشک شدن دندان‌ها، رنگ آنها روشن‌تر و شفاف‌تر می‌شود و انتخاب و تهیه کامپوزیت با رنگی دقیق مثل رنگ دندان خود بیمار غیرممکن می‌شود.
اگر سطح دندان‌های تمیز و بدون جرم نباشد نمی‌تواند یک کامپوزیت قوی ساخت. در این مرحله از مراحل کامپوزیت، دندانپزشک دندان‌های شما را پولیش می‌کند تا هر گونه جرم (پلاک دندانی ، تارتار و …) را از روی دندان برداشته شود. این آماده‌سازی به لایه مینای دندان نفوذ کرده و عاج یا لایه زیرین دندان ظاهر می‌شود.
میزان شکل‌دهی مورد نیاز برای ترمیم دندان متفاوت است. با استفاده از برخی کارها و اقدامات مربوط به زیبایی دندان (پر کردن شکاف دندان، ترمیم تراشه‌های جزئی، گاهی هم حتی ونیر یا روکش کردن سطح جلوی دندان) شاید نیاز به اصلاح جزئی باشد و یا گاهی هم این نیاز برطرف می‌شود. سطح دندان که بر روی آن قرار است کامپوزیت صورت گیرد عمدتا مینای دندان خواهد بود.
در بدترین حالت ممکن، مانند ترمیم دندان به دلیل آسیب‌دیدگی ناشی از پوسیدگی، میزان دریل کردن و تراشیدن دندان نسبتاً زیاد خواهد بود. کاملا طبیعی است که در این موارد، هم لایه‌های مینای دندان و هم لایه‌های عاج درگیر می‌شوند. در این مرحله از کامپوزیت سطح دندان آماده می‌شود تا کامپوزیت بر روی آن قرار گیرد.
- متخلخل کردن سطح دندان با اسید
پس از تمیز کردن دندان (در صورت لزوم)، روند واقعی کامپوزیت آغاز می‌شود. اولین مرحله متخلخل کردن سطوح دندان به کمک ” ماده اسیدی دندان” است .
معمولاً این ماده اسیدی بصورت ژل است که در قالب‌های سرنگی کوچک موجود است. این ژل معمولاً حاوی ۳۰ تا ۴۰ درصد اسید فسفریک است و بر روی دندانی که قرار است کامپوزیت شود ریخته می‌شود. این ژل اسیدی به مدت ۱۵ ثانیه بر روی سطح دندان گذاشته و سپس بطور کلی از روی دندان شسته می‌شود. پس از پاک کردن ژل، اکنون سطح دندان کاملا آماده کامپوزیت است. اگر دندانپزشک در این مرحله دندان را خشک کند باز هم سطح مینای دندان آن ظاهری یخ زده و شبیه به ظاهر شیشه‌ای خش خورده پیدا خواهد کرد.
- گذاشتن کامپوزیت بر روی دندان
در این مرحله، دندانپزشک “ماده کامپوزیت” (یک پلاستیک مایع) را با استفاده از یک برس کوچک یا اپلیکاتور روی سطح متخلخل شدة دندان رنگ‌آمیزی می‌کند. گاهی اوقات نیز به آرامی بر روی دندان باد دمیده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که مادة کامپوزیتی دندان به شکل یک لایه نازک بر روی کل دندان و سطوح آن پخش شده است.
- درمان و پولیش کامپوزیت دندان
پس از آنکه ماده کامپوزیت دندادن بر روی دندان قرار گرفت، دندانپزشک پرتو نوری با طول موج خاص را بر روی آن می‌تاباند.
نور یکی از این واحدها معمولاً به رنگ آبی است و کاتالیزور را در ماده کامپوزیت فعال می‌کند و باعث سخت شدن آن می‌شود. معمولا مدت زمان تابش نور بر روی کامپوزیت دندان حدود ۱۰ تا ۲۰ ثانیه خواهد بود. پس از آن اکنون می‌توان گفت که کامپوزیت اولیه‌ای برای دندان ایجاد شده است. ماده کامپوزیتی، پیوند میکرومكانیكی با سطح متخلخل شدة دندان ایجاد می‌کند. ممکن است که حس افراد در این مرحله متفاوت باشد.
به نظر میرسد که همواره پیشرفت‌هایی در زمینة چگونگی فرمول‌بندی و استفاده از سطح متخلل شده دندان و کامپوزیت آن (که امروزه به این مجموعه “سیستم‌های چسبنده” گفته می‌شود) حاصل شده است.
در برخی از این سیستم‌های نوین، ژل اسیدی و مادة کامپوزیت دندان مستقیماً با هم ترکیب می‌شوند. در این حالت دیگر نیازی به “تراشیدن و سپس شستشوی دندان” نخواهد بود اما در عوض، ماده کامپوزیتی بر روی دندان گذاشته می‌شود (بدون تراشیدن یا ناهموار کردن قبلی سطح دندان) و پس از یک دوره انتظار، به راحتی با یک نور سفت کننده تنظیم می‌شود.
به جز نیاز به باز گذاشتن دهان به منظور جلوگیری از آلوده شدن دندان بر اثر بزاق دهان، این مرحله زیاد استرس‌زا نیست و جای نگرانی ندارد. همچنین این مرحله بسیار سریع و ساده است.
- ترمیم و گذاشتن ماده کامپوزیتی دندان
پس از آن که باندینگ اولیه با سطح دندان ایجاد شده است (از طریق ماده کامپوزیتی) اکنون لایه‌های پی در پی کامپوزیت دندانی به دندان اضافه می‌شود تا شکل و حجم مورد نیاز برای ترمیم دندان فراهم شود. با افزودن و تنظیم هر یک از این لایه‌ها، یک پیوند شیمیایی با لایه‌های کامپوزیت که قبلاً بر روی دندان قرار داده شدهاند ایجاد می‌شود.
کامپوزیت دارای استحکام زیادی است. دندانپزشک آن را در قسمت‌های کوچک بر روی دندان می‌گذارد و به آرامی هر یک از آنها را بر روی جای خود با برس می‌مالد تا زمانی که بخشی از ترمیم در حال ساخت از شکل مورد نیاز برخوردار باشد.
پس از آن که دندانپزشک از موقعیت کامپوزیت دندان رضایت کامل داشت به کمک همان نور قبلی تنظیمات اولیه را انجام می‌دهند. معمولاً مدت زمان لازم برای تابش پرتو نور چیزی بین ۱۰ تا ۴۰ ثانیه و در برخی از موارد احتمالاً بیشتر است.
ا
گر بعد از قرار دادن مقدار اولیه کامپوزیت دندان هنوز شکل ترمیم کامل نباشد، دندانپزشک می‌تواند به راحتی لایه‌های اضافی را به آن می‌افزاید.
معمولاً هر کدام از این لایه‌ها ضخامتی تقریباً ۲ میلی متری دارد و به هنگام گذاشتن آن بر روی دندان ابتدا بصورت کامل اصلاح می‌شود و سپس لایه بعدی به دندان اضافه می‌شود.
به عنوان راه حلی برای این دو موضوع، به ویژه هنگامی که نیاز به پر کردن‌های بزرگ باشد، ممکن است که دندانپزشک از یک کامپوزیت بزرگ برای پر کردن استفاده کند. این محصولات به گونه‌ای طراحی شدهاند که در لایه‌هایی به ضخامت ۴ تا ۵ میلی‌متر قرار بگیرند (تقریباً دو برابر مواد معمولی) و مدت زمان لازم برای قرار گرفتن در معرض نور بین ۱۰ تا ۲۰ ثانیه است.
با این حال، این یک کلاس جدید ترمیم کننده است و به همین ترتیب نسبتاً کمتر از نمونه‌های سنتی مورد آزمایش قرار می‌گیرد. همچنین هنوز تا به امروز طیف گسترده‌ای از سایه‌ها (رنگ دندان) با انواع مختلفی از مارک‌های جهانی در دسترس نیست.
باتوجه به اندازه کامپوزیت ساخته شده و نیاز به چندین لایه بودن کامپوزیت معمولا فرم‌دهی کامپوزیت به زمان زیادی نیاز دارد.
از آنجایی که کنترل رطوبت و بزاق دهان در این مرحله بسیار مهم است لذا باید حتما دهانتان در طی این مرحله باز باشد تا دندان در کل طول این فرآیند خشک بماند.
- اصلاح و شکل‌دهی کامپوزیت دندان
معمولاً دندانپزشک عمداً از یک کامپوزیت بزرگ و حجیم استفاده می‌کند و سپس با استفاده از مته شکل آن را اصلاح کرده و فرم می‌دهد. به هنگام تراشیدن و مته‌کاری کامپوزیت، دندانپزشک مرحله به مرحله و به تدریج از سنگ‌ها، تیغ‌ها، دیسک‌ها و نوارهای ریز و ظریف استفاده می‌کند تا به یک پولیش هموار و براق دست یابد.
پس از آن، دندانپزشک یک آینت کوچک به شما می‌دهد و نظر شما را راجع به ظاهر دندان می‌پرسد. همة افراد حاضر در اتاق (اعم از خود دندانپزشک، دستیار وی و خود شما) از زاوایای مختلفی به دندان نگاه می‌کنند تا اگر احیا چیزی و یا نکته‌ای است که دندانپزشک متوجه آن نشده است اصلاح و برطرف شود. علاوه بر این، از آنجا که این دندان شماست لذا نظر شما بیشترین اهمیت را دارد.
به هنگام اصلاح و پولیش کامپوزیت، شما می‌توانید بخوبی لرزش‌های مته را حس کنید اما حتی اگر در مواردی که از ماده بیحسی هم استفاده نشده باشد باز هم هیچگونه احساس دردی نخواهید کرد. دلیلش هم این است که دندان شما در این حالت مهر و موم شده است و دندانپزشک صرفا در حال ترمیم سطوح بیرونی آن است.
پس از آن که همه چیز بخوبی تنظیم شد این بار دندانپزشک کارهای نهایی را انجام می‌دهد و کامپوزیت را پولیش می‌کند و هم رنگ دندان می‌کند. پس از اتمام این کار، ساخت کامپوزیت دندان به پایان میرسد.
